جزوه سیر واژه ادب و سرگذشت زبان فارسی و سبکها

معرفی:

واژه ادب که سابقه و ریشه ای تاریخی و بس کهن در فرهنگ فارسی دارد واژه ای است دخیل که با احتمال بسیار زیاد از زبانهای سومری و سریانی در فرهنگ فارسی باستان یعنی زبانهای فرس هخامنشی و پهلوی وارد شده، بدین صورت که آن را برگرفته از ریشه «دب » یا «دیپی » سومری به معنی کتابت و نوشته می دانند و البته در فرس قدیم – زبان هخامنشی – به معنی خط است که داریوش در کتیبه بیستون به کار برده، آن گاه این واژه از فرس هخامنشی به زبان پهلوی رفته به صورت «دیپیریه » درآمده به طوری که در کتاب کارنامه اردشیر بابکان چندین بار به کار رفته است; سپس در زبان پهلوی به «دیپیر» مخفف «دیپیور» و بعد به «دپیری » و «دبیری » به معنی کتابت تغییر شکل یافته است و رد آن را در واژه های «دبستان » – جایی که هنر کتابت و خط آموزند – و «دبیرستان » می توان دید; خاقانی می گوید:

دبیرستان کنم در هیکل روم کنم آیین مطران را مطرا

مرحوم دهخدا واژه های دبیر، دبیرستان، دبستان، دیبا، دیبه، دیباچه و دیوان را هم خانواده و از ریشه «دپ » می داند.

واژه ادب در فرهنگها در دو مفهوم عام و خاص به کار رفته است. در این مقاله الف – نخست به تعاریف عام این واژه به نقل از منابع گوناگون می پردازیم، ب – آن گاه شرح معانی و مفاهیم خاص آن را در زمینه های علوم عقلی و نقلی می آوریم، ج – سپس «نقد ادب » را به نقل از متون نقد ادبی بررسی می کنیم، د – بالاخره «ادب صوفیانه » را در متون معتبر عرفانی مورد نقد و بررسی قرار می دهیم.

مشخصات فایل:
عنوان: سیر واژه ادب و سرگذشت زبان فارسی و سبکها
تعداد صفحات: 8
زبان: فارسی